Bart Familie – ca 1650 – heden

Hoofdstuk 1 – Lambert Dircks (ca. 1620 – 1709): De Voerman van Twisk

Het leven van Lambert Dircks, stamvader van een lange lijn West-Friese voorouders, begint in de vroege zeventiende eeuw. Hoewel zijn exacte geboortejaar en -plaats onbekend zijn, nemen we aan dat hij rond 1620 werd geboren, waarschijnlijk in de omgeving van Twisk, Opperdoes of Medemblik in Noord-Holland. Zijn naam leeft voort in documenten die ons een glimp geven van zijn leven als boer en voerman.

Een huwelijk voor de boeken beginnen

Rond 1645 trouwde Lambert waarschijnlijk met Anna Allerts. Het precieze huwelijksjaar en de plaats zijn onbekend, want de doop- en trouwregisters van Twisk beginnen pas in het midden van de 17e eeuw. Toch weten we dat Lambert en Anna daar in ieder geval in 1657 woonden. Zij hadden tegen die tijd al enkele kinderen, geboren voor het begin van de officiële doopregistraties.

De traditie in die tijd was dat de oudste zoon werd vernoemd naar de grootvader van vaderskant, en de tweede zoon naar de grootvader van moederskant. Parallel zien we dat de oudste dochter werd vernoemd naar de grootmoeder van moederskant, en de tweede dochter naar de grootmoeder van vaderskant. Aan de hand van die naamgeving en de volgorde van de kinderen kunnen we aannames doen over de namen van hun grootouders.

Een burger van aanzien

In 1663 duikt Lambert Dircks op in een officiële akte. Jan Jansz Frans verkoopt aan hem een huis met erf aan het Gangwerf in de buurt van Twisk, ten overstaan van de schepenen van Abbekerk. In de akte wordt Lambert genoemd als Lambert Dirksz, voerman te Twisk. Bij de koop neemt hij ook een jaarlijkse losrente van vier karolusguldens over, ten gunste van de armenvoogden. Dit laat zien dat Lambert niet alleen bezittingen had, maar ook betrokken was bij het sociale vangnet van zijn gemeenschap.

De kinderen voor 1657

Uit het huwelijk van Lambert en Anna werden ten minste drie zonen en twee dochters geboren voor 1657.

• Dirk Lambertsz (ca. 1648)
  Woonde zijn hele leven in Twisk.
  • 1e huwelijk (1669) met Maritje Pieters: Zoon: Pieter Dirksz (1670–?)
  • 2e huwelijk (ca. 1672) met Grietje Crelis: Kinderen: Maertje (1673, jong overleden), Maritje (1675), Geertje (1676), Aegje (1678)
• Aldert (Allert) Lambertsz (ca. 1648)
  • 1e huwelijk (1672) met Anne Jans uit Oudendijk bij Medemblik.
  • 2e huwelijk (1683) met Grietje Jans.
  • 3e huwelijk (1691) met Sieuw Abrahams, een jonge vrouw uit Twisk.
    (Alderts verhaal volgt verder in hoofdstuk 2)
• Trijn Lammerts (ca. 1648)
  • Vertrok op 6 juli 1667 met attestatie naar Egmond aan Zee, maar keerde later terug naar Twisk.
  • Was getuige bij de doop van een kind van haar broer Dirk in 1678.
• Neel Lammerts (ca. 1648)
  • Vertrok op 1 april 1668 met attestatie naar Grootenbroek, keerde later terug naar Twisk.
  • Huwde ca. 1674 met Cornelis (Crelis) Claesz
    • Kinderen in Twisk: Jan (1675), Pieter (1677), Claas (1685)
  • Was getuige bij een doop van haar neef (zoon van Aldert) in 1693

De kinderen na 1657

Vanaf 1657 werden de kinderen van Lambert en Anna gedoopt in Twisk, waaruit blijkt dat het gezin daar toen al stevig geworteld was.

• Ael Lammerts
  • Gedoopt op 16 april 1657 (geen getuige vermeld)
• Jan Lammertsz
  • Gedoopt op 7 juli 1658 (geen getuige vermeld)
• Aegt Lammerts
  • Gedoopt op 14 maart 1660 Getuige: Griet Pieters Overleed jong
• Griet Lammerts
  • Gedoopt op 16 oktober 1661 Getuige: Maertie Allerts.
  • Was getuige bij de doop van haar neefje Claas Cornelisz, een kind van haar zus Neel in 1685.
• Aegt Lammerts (2e)
  • Gedoopt op 15 oktober 1662 Getuige: Marij Herkes Overleed jong
• Aecht Lammerts
  • Gedoopt op 18 mei 1664 Getuige: Griet Claes

Een leven lang verbonden met Twisk

Dirk, Aldert, en Neel wonen later in Twisk. Trijn en Griet zijn aanwezig bij de doop van kinderen in de familie. We weten dus dat zeker 5 van de 10 kinderen de volwassen leeftijd hebben gehaald. Lambert Dircks overleed in 1709, op hoge leeftijd voor zijn tijd. We weten niet wanneer Anna Allerts is overleden. Lambert en Anna lieten een stevig gesettelde familie achter in Twisk en omliggende dorpen. Hun kinderen en kleinkinderen zouden zich verspreiden over Noord-Holland, maar het hart van de familie zou nog generaties lang blijven kloppen in het West-Friese land.

Hoofdstuk 2 – Aldert Lamberts (ca. 1650 – 1712): Drie huwelijken en tien kinderen.

Aldert Lamberts, ook wel Allert genoemd in de bronnen, werd rond 1650 geboren in Twisk, West-Friesland, als zoon van Lambert Dircks en Anne Allerts. Hij groeide op in een hardwerkend boerengezin in een tijd van economische heropbouw na de Tachtigjarige Oorlog. Zijn leven laat zich lezen als een verhaal van trouw, verlies en hernieuwde hoop: Aldert huwde drie keer en bracht met zijn vrouwen tien kinderen voort, verspreid over ruim twintig jaar.

---

2a. Eerste huwelijk met Anne Jans (1672–ca. 1682)

Op 3 januari 1672 treedt de jonge Allert Lamberts, afkomstig uit Twisk, in het huwelijk met Anna Jans uit Oudendijk, in de kerk van Abbekerk. Dit is voor beide het eerste huwelijk. Twee jaar later, op 4 mei 1674, worden ze opgenomen als lidmaten van de Nederlands Hervormde Kerk in Twisk. Aanvankelijk wonen ze daar, maar verhuizen later naar Medemblik. Uit dit huwelijk worden vijf kinderen geboren:

• Jan Alderts
  • Gedoopt: 20 november 1672, Twisk, Getuige: Trijn Lamberts (Alderts zus), Overleden: 1695
• Marij Alderts
  • Gedoopt: 4 november 1674, Twisk, Getuige: Griet Creelis
  • Huwelijk: 1696 in Twisk met Cornelis Sijmonsz Meeuw
• Lijntje Alderts
  • Gedoopt: 30 juni 1677, Medemblik, Getuige: Brechjen Claas
  • Opmerking: Moeder vermeld als “Anne Claas”, wat vermoedelijk een schrijffout is.
• Claas Alderts
  • Gedoopt: 11 oktober 1679, Medemblik, Getuige: Brechjen Claas, Jong overleded.
• Lammert Allerts
  • Gedoopt: 26 augustus 1682, Medemblik, Getuige: Griet Lammerts
  • Huwelijk: met Luuw Taems, ten minste één zoon: Taemis Lammerts (geb. 1702, Twisk)

Anne Jans overlijdt vermoedelijk kort na de geboorte van Lammert. Aldert blijft achter als weduwnaar met jonge kinderen. Eind 1682 zijn Jan (10), Marij (8), en baby Lammert zeker nog in leven, en dochter Lijntje waarschijnlijk ook. Claae is waarschijnlijk jong overleden, aangezien een broertje naar hem werd vernoemd in 1685. Dat betekende dat Aldert een vrouw nodig had om voor de kinderen te zorgen.

2b. Tweede huwelijk met Grietje Jans (1683–ca. 1690)

Aldert hertrouwt op 28 februari 1683 in Abbekerk met Grietje Jans, eveneens weduwe. In de kerkboeken wordt hij omschreven als weduwnaar van Ouderdijk. Het is niet te achterhalen wie Grietje Jans precies was. Maar de aannemelijkste kandidaat is een zekere Grietje Jans die weduwe was van Jan Dirksz Boogd. Er zijn twee andere vrouwen genaamd Grietje Jans in dezelfde periode in Abbekerk, maar een had de achternaam Rol, terwijl de andere een weduwe uit Medemblik was. Samen krijgen Allert en Grietje twee kinderen, beide gedoopt in Medemblik:

• Claes Alderts
  • Gedoopt: 25 november 1685, Getuige: Geert Jans. Overleden: 1695
• Aegjen Alderts
  • Gedoopt: 4 oktober 1690, Getuige: Geert Jans

Ook Grietje overlijdt voor 1691, waarna Aldert opnieuw weduwnaar is. Opnieuw kiest hij voor hertrouwen, ditmaal met een jonge vrouw uit Twisk.

---

2c. Derde huwelijk met Sieuw Abrahams (1691–)

In 1691, op ongeveer 41-jarige leeftijd, sluit Aldert zijn derde huwelijk met Sieuw Abrahams, een jonge dochter uit Twisk. Dit huwelijk wordt voltrokken in Twisk, zoals blijkt uit het lidmatenregister:

“Allert Lambertsz, wedr. van Twisk en van Ouderdijk, en Sieuw Abrahams, jonge dochter van Twisk.”

Zij krijgen drie zonen:

• Jan Allerts
  • Gedoopt: 11 juni 1693, Twisk, Getuige: Neel Lammerts (Alderts zus)
  • Huwelijk: 1714 met Trijn Gerrits, Kind: Allert Jansz (geb. 1716)
• Abraham Allerts
  • Gedoopt: 5 december 1694, Twisk, Getuige: Marij Herks
  • Huwelijk: 1723 in Twisk met Sijbrig Joosten (Zie verder in hoofdstuk 3)
• Pieter Allerts
  • Gedoopt: 26 augustus 1696, Twisk, Getuige: Marij Allerts (Alderts dochter uit het eerste huwelijk)
  • Huwelijk: ca. 1725 met Trijntje Benjamins, Kind: Allert Pietersz (geb. 1726)

Het einde van een lang leven

Aldert Lamberts overleed vermoedelijk rond 1712, waarschijnlijk in Twisk of Medemblik, na een bewogen leven van meer dan zestig jaar waarin hij twee vrouwen overleefde en tien kinderen op de wereld zette. Zijn nageslacht zou zich door heel West-Friesland verspreiden. Zijn leven laat niet alleen de sporen van geboortes en huwelijken na, maar weerspiegelt ook het doorzettingsvermogen van een gewone man in buitengewone tijden.

Hoofdstuk 3 – Abraham Allerts (1694–1740): De lijn van Twisk naar de 18e eeuw.

Abraham Allerts, zoon van Aldert (Allert) Lamberts en Sieuw Abrahams, werd in 1694 geboren in Twisk. Hij groeide op in een boerenfamilie met meerdere broers, waaronder Jan en Pieter, en werd in zijn volwassen leven voerman of landarbeider, vermoedelijk werkend op het land rond Opperdoes, waar hij uiteindelijk ook ging wonen.

Op 2 januari 1723 geeft hij in het trouwboek van Abbekerk kennis van zijn voorgenomen huwelijk:

“Abraham Aldertsz, jongeman van Twisk, zullende trouwen met Zijberig Joostes, jonge dochter van Opperdoes.”

De bruid, Sijbrig Joostens, was de dochter van Joost Luijtjes en Griet Germens. Het huwelijk wordt voltrokken op 7 januari 1723 in Twisk, en het echtpaar vestigt zich in Opperdoes, waar ze hun gezin stichten.

Het gezin van Abraham en Sijbrig Joostes

Tussen 1724 en 1736 worden er minstens zes kinderen geboren. De vroedvrouw Saartje Bijkerk noteert in haar geboorteregisters meerdere geboorten van dit echtpaar, wat uitzonderlijk is in een tijd waarin de meeste geboorten alleen via de kerkelijke doopboeken zijn vastgelegd. De doop- en geboortedata geven een zeldzaam gedetailleerd beeld van dit West-Friese gezin in de vroege 18e eeuw:

Kinderen van Abraham Allerts en Sijbrig Joostes

• Aldert Abrahamsz
  • Gedoopt: 7 juni 1724, Opperdoes, Getuige: Trijntje Cornelisse
  • Huwelijk 1: 1743 met Maartje Buijsmans (zij overlijdt binnen een jaar)
  • Huwelijk 2: 1746 met Trijntje Pieters
    • Kinderen: Aafje (1748), Abram (1750), Jan (1752), Lijsebet (1755), Jantjen (1758)
  • Huwelijk 3: 1766 met Trijntje Nans
    • Kinderen: Jan (1766–1811), Sijberig Bart (1770–1831)
• Grietje Abrahams
  • Gedoopt: 27 januari 1726, Opperdoes, Getuige: Lijsbeth Pieters
  • Huwelijk: met Jacop Pool
    • Kind: Grietje Jacops Pool (geb. 1758)
• Jan Abrahamsz
  • Gedoopt: 15 februari 1728, Opperdoes, Getuige: Jantje Crelis, Overleden: 27 mei 1729
• Jantje Abrahams
  • Gedoopt: 10 april 1730, Opperdoes, Geboortedatum: 4 april 1730 (volgens vroedvrouw Saartje Bijkerk), Bijnaam: “Schuwtjen” volgens Bijkerk
  • In leven: Vermeld als levend in 1749
• Jan Abrahamsz (de jongere)
  • Gedoopt: 26 oktober 1732, Opperdoes, Geboortedatum: 20 oktober 1732 (Bijkerk)
  • Huwelijk 1: 1756 met Lijsbet Remmes Louw
    • Kinderen (allen jong overleden):
      Abram (1757), Trijntje (1758), Abram (1760), Trijntje (1765), Abram (1768), Trijntje (1770–1774)
  • Huwelijk 2: 1771 met Anna Klaas Krul
    • Kinderen: Lijsbet (1771–1829), Abram (1772–1838), Trijntje (1774), Aeltje (1775), Trijntje (1777–1826)
  • Huwelijk 3: 1780 met Dina Oortwijn
    • Kind: Jan Jansz Bart (1780–1826)
  • Huwelijk 4: 1783 met Crelisje Zwier
    • Kinderen: Jantje (1784–1789), Dirk (1787–1869), Sijbregt (1788–1869), Jantje (1789–1840), Cornelis (1797–1833)
• Joost Abrahamsz
  • Gedoopt: 6 mei 1736, Opperdoes, Geboortedatum: 1 mei 1736 (Bijkerk), Getuige: Jansje Cornelis
  • Huwelijk: met Alijt Pieters
    (Zie verder in hoofdstuk 4)

Overlijden van Abraham

Volgens de aantekeningen van vroedvrouw Saartje Bijkerk overleed Abraham op 27 september 1740 in Opperdoes, iets wat ook wordt bevestigd in een kerkregister van Medemblik. Op het moment van zijn overlijden laat hij zijn vrouw Sijbrig Joostes achter met vijf nog levende kinderen van 16, 14, 10, 8 en 4 jaar oud – een zware last voor een weduwe in de 18e eeuw.

Zijn overlijden markeert het einde van een leven dat zich grotendeels afspeelde tussen Twisk en Opperdoes, in dienst van het land en het gezin. Via zijn zonen, vooral Aldert, Jan en Joost, zal zijn bloedlijn zich in de komende generaties vertakken door heel West-Friesland.

Hoofdstuk 4 – Joost Abrahamsz (1736–1803): De opkomst van de naam Bart

Joost Abrahamsz, geboren op 1 mei 1736 in Opperdoes, was de zoon van Abraham Allerts en Sijbrig Joostes. Hij groeide op in een groot gezin waarin arbeid, religie en familiebanden centraal stonden. Joost werd volwassen in de tweede helft van de 18e eeuw, in een tijd van langzaam groeiende stabiliteit na de onrustige Gouden Eeuw. Op jonge leeftijd werd hij deel van een nieuwe generatie boeren en burgers in West-Friesland.

Op 10 augustus 1755 trad Joost in het huwelijk met Alijt (Aliet) Pieters, een jonge vrouw afkomstig uit Andijk. De huwelijksplechtigheid vond plaats in Opperdoes, waar Joost zijn hele leven zou blijven wonen. Samen kregen ze zeven kinderen, waaronder zes zonen. Eén van de zoons stierf jong. Alle kinderen werden in de Nederlands Hervormde Kerk van Opperdoes gedoopt.

Opmerkelijk is dat in de huwelijksinschrijving direct onder Joost en Aliets huwelijk op 15 februari 1756 het huwelijk staat van Joosts broer Jan Abrahamsz Bart met Lijsebet Remmes Louw. Dit is het eerste officiële gebruik van de achternaam Bart in de familie.

Kinderen van Joost Abrahamsz en Alijt Pieters

1. Abraham Joosten (1756–1824)

• Gedoopt: 10 januari 1756, Opperdoes
• Huwelijk 1: 1779 met Geertje Jacobs Vijn; Kinderen:
  • Aaltje Bart (1780-1847) tr. met Jan Trappel.
  • Maartje Bart (1782-1847) tr. met Pieter Visser.
• Huwelijk 2: 1783 met Lijsbet Joosten Schuit; Kinderen:
  • Joost (1784) jong overleden,
  • Cornelisje Bart (1792-1873) tr. met Christiaan Strijker.
  • Dirkje Bart (1801-1842) tr. met Gerrit Kroon en later met Martinus Baars.
  • Joost Bart (1803-1861) tr. met Dina Jansdr. Bart

2. Pieter Joosten (1757–1829)

• Gedoopt: 21 september 1757, Opperdoes
• Huwelijk: 1785 met Maartje Pieters Vijn (overl. 1825)
  • Kind: Pieter (1785–1831) tr. met Neeltje Fekke.

3. Dirk Joosten (1759–1805)

• Gedoopt: 30 september 1759, Opperdoes
• Geen huwelijksinschrijving gevonden, mogelijk ongehuwd gebleven of aktes verloren

4. Harmen Joosten (1762–1767)

• Gedoopt: 1 januari 1762, Opperdoes
• Overleden op jonge leeftijd in 1767

5. Sijbreght Joosten (1764–?)

• Gedoopt: 5 augustus 1764, Opperdoes
• Huwelijk: 1 april 1787 met Klaas Gerritsen de Jong
  • Woonplaats: Medemblik
  • Kinderen: Benjamin de Jong (1788), Joost de Jong (1790–1868), Grietje de Jong (1792), Klaas de Jong (1796), Dirk de Jong (1802), Klaasje de Jong (1805–1851), Cornelis de Jong (1806)

6. Harmen Joosten (1768–?)

• Gedoopt: 24 januari 1768, Opperdoes
• Huwelijk: 1792 in Enkhuizen met Maartje Klaas Groot
  • (Volgt verder in hoofdstuk 5)

7. Sijmen Joosten Bart (1771–?)

• Gedoopt: 7 april 1771, Opperdoes
• Draagt de familienaam Bart, een achternaam die langzaam vaker werd vastgelegd in de burgerlijke registers
• Huwelijk 1: 1794 met Trijntje Klaas Groot
  • Kinderen: Dirk Sijmonsz Bart (1795–1795), Geertje Simons Bart (1796–1800), Aafje Simons Bart (1798–?), Dirk Sijmonsz Bart (1801–1870), NN Simons Bart (1801–1801), Klaas Bart (1803–1866), Geertje Sijmons Bart (1805–1853), Pieter Sijmons Bart (1807–?)
• Huwelijk 2: ca. 1811 met Vrouwtje Leidekkers (weduwe, overlijdt in 1817 op 38-jarige leeftijd)
  • Geen kinderen uit dit huwelijk
• Huwelijk 3: 1820 in Hoorn met Aafje Maartens de Jong, weduwe van Simon Claasz Peerdeman
  • Aafje had drie kinderen uit haar eerste huwelijk, variërend van 16 tot 19 jaar oud

Einde van een generatie

Joost Abrahamsz overleed in 1803, op een leeftijd van 67 jaar. Hij had dan al een nieuwe naam nagelaten: via zijn zonen Sijmen, Harmen en de eerdere Jan Abrahamsz Bart werd de achternaam Bart steeds vaker gebruikt en doorgegeven aan hun kinderen. Daarmee werd de naam Bart in deze lijn van de familie de vaste achternaam voor de komende generaties.

Joost liet een gezin achter dat geworteld was in de dorpen van West-Friesland, met nakomelingen in Opperdoes, Twisk, Medemblik, Enkhuizen en Hoorn. Zijn kinderen en kleinkinderen zouden de achttiende eeuw afsluiten en de moderne tijd betreden.

Hoofdstuk 5 – Harmen Joosten (1768–1829): Een generatie getekend door oorlog en verlies

Harmen Joosten, geboren in Opperdoes op 24 januari 1768, was de zoon van Joost Abrahamsz en Alijt Pieters. Hij groeide op in een tijd van politieke onrust, maar in zijn jonge jaren kende het gezinsleven nog rust en regelmaat. Op 15 januari 1792 trad Harmen in Enkhuizen in het huwelijk met Maartje Klaas Groot, dochter van Klaas Groot. Kort na hun huwelijk vestigde het jonge gezin zich in Enkhuizen, waar ze ongeveer acht jaar woonden. In deze jaren werden hun eerste kinderen geboren.

Rond 1800 keerde het gezin terug naar Opperdoes, waar het verdere gezinsleven zich voltrok. Harmen en Maartje kregen in totaal tien kinderen. Vijf van hun zonen bereikten de volwassen leeftijd, evenals drie van hun dochters. Toch werd het gezin diep getroffen door verlies.

Hun oudste zoon Dirk stierf al in 1802 op negenjarige leeftijd, en een tweede zoon met de naam Joost overleed kort na zijn geboorte in 1805. Maar het ware drama voltrok zich tussen 1829 en 1833, toen in slechts enkele jaren tijd Harmen zelf, drie dochters en drie zoons overleden. De familie werd hard geraakt door ziekte en oorlog. Slechts Maartje, en haar zonen Pieter en Dirk overleefden deze rampzalige periode.

De familiegeschiedenis spreekt van een ware tragedie. Joost Bart kwam in 1832 om bij het Beleg van Antwerpen, en zijn jongere broer Jan Bart stierf het jaar erop als krijgsgevangene in Saint-Omer, in Noord-Frankrijk. Joost en Jan worden genoemd in een advertentie ten gelegenheid van het 50-jarige huwelijk van Simon Zwier en Jantje Groot in 1885.

“Andijk den 15en April 1885. 50-Jarige Echtvereeniging van J. GROOT Nz. S. ZWIER. De jubilaris is in deze gemeente de laatst overgeblevene van de bezetting in de Citadel van Antwerpen, Sept. 1830 tot December 1832. Van zijn makkers herinnert hij zich nog Joost Bart uit Opperdoes, die door een bom gedood werd, zijn broeder Jan (Bart) die op weg naar de krijgsgevangenschap te St. Omer is overleden. Zijn vriend A. Leeuw van Twisk is in het laatste uur van ‘t 23-etmaals kanongebulder zwaar aan zijn voeten gewond en te Antwerpen overleden. Het was me Jan Rustenburg en Pieter Freest Jsz., dat hij in 1827 uit deze gemeente als milicien uittrok.”

Of cholera de oorzaak was van de andere overlijdens – met name van Aaltje, Geertje, Dirkje en Klaas – is niet met zekerheid te zeggen, maar gezien de cholera-epidemie die begin jaren 1830 Europa teisterde, is het zeer aannemelijk.

Maartje bleef uiteindelijk als weduwe achter in Opperdoes, met haar kleinzonen Tijmen en Maartje Houter (kinderen van dochter Geertje) dicht in de buurt. Haar zoon Pieter Bart zou zich vestigen in Schellinkhout, en zoon Dirk Bart begon zijn eigen gezin in Berkhout.

Kinderen van Harmen Joosten en Maartje Klaas Groot

1. Aaltje Harmens (1792–1830)

• Gedoopt: 28 september 1792, Enkhuizen
• Bleef ongehuwd; Moeder van Maarten (Jan) Kooij
• Overleden tijdens de epidemie van 1830

2. Dirk Harmensz (1793–1802)

• Gedoopt: 15 november 1793, Enkhuizen, Overleden op 9-jarige leeftijd

3. Geertje Joosten (1795–1833)

• Gedoopt: 23 mei 1795, Enkhuizen
• Huwelijk 1: 15 mei 1824 met Willem Jongewaard (overlijdt in 1827). Ouders Harmen Joosten (achternaam Bart werd niet vermeld) en Maartje Klaasdr Groot waren aanwezig bij het huwelijk en gaven toestemming.
  • Kinderen: Neeltje (1824) en Willem (1826), beiden jong overleden.
• Huwelijk 2: 6 januari 1828 met Pieter Houter. Geertje is 32 jaar oud, en Pieter Houter is een 24-jarige weduwnaar. Harmen Joosten en Maartje Klaas Groot waren niet aanwezig bij het huwelijk, maar hadden een akte ondertekent in december 1827 waarin ze in tegenwoordigheid van een notaris hun goedkeuring gaven voor het huwelijk. Pieter en Geertje woonden in Berkhout, waar de kinderen geboren zijn.
  • Kinderen: Tweeling: Meinouwtje en Maartje (1829), beiden jong overleden, Tijmen (1830–1866), Maartje (1832–1869)
• Geertje overleed kort na de geboorte van haar dochtertje Maartje.
• Geertjes dochter Maartje trouwt in 1850 in Venhuizen met Pieter Schoenmaker, een landman. Pieter Bart uit Schellinkhout is toeziend voogd van Maartje en aanwezig bij het huwelijk. Haar oom Gijsbert Houter is haar voogd.
• Geertjes zoon Tijmen Houter is later landman (boer) en trouwt in 1855 in Venhuizen. Er is niemand van de familie Bart aanwezig bij het huwelijk.

4. Klaas Joosten (1797–1832)

• Gedoopt: 7 oktober 1797, Enkhuizen
• Huwelijk: 1822 met Fokje Loet
  • Kinderen: Almer (1822–1847), Herman (1824–1859), Aafje (1826–1852), Dirk Bart (1828–1829)
• Behield de naam Joosten; de familienaam Bart werd door zijn kinderen deels aangenomen
• Overleden tijdens de cholera-epidemie

5. Pieter Bart (1800–1862)

• Gedoopt: 25 augustus 1800, Opperdoes
• Huwelijk: 31 augustus 1823 met Catharina Haan, vestigde zich in Schellinkhout. Harmen Joosten en Maartje Claas waren aanwezig bij het huwelijk van hun zoon. Pieter Bart was boerenknecht ten tijde van zijn huwelijk.
  • Kinderen: Jannetje (1823–1826), Hermen (1825–1867), Jannetje (1829–1830), Jacob (1832–1917), Jan (1833–1878), Pieter (1834–1835), Pieter (1837–1893), Maartje (1841–1852)

6. Dirkje Joosten (1803–1831)

• Gedoopt: 3 november 1803, Opperdoes
• Huwelijk: 24 feb 1828 met Jan Burger, zoon van Pieter Burger en Dieuwertje Ravens. Dit was een dubbel huwelijk! Op zondag 24 februari stonden twee neven om 12 uur voor de burgemeester. Jan Burger, zoon van Pieter Burger en Dieuwertje Ravens, trouwde met Dirkje Joosten. Jan Burger, zoon van Luitje Burger en Maartje Zwaan, trouwde met Maartje Zwaan, de dochter van Klaas Zwaan en Meijnsje de Boer. Aanwezig bij het huwelijk waren de nog in leven zijnde ouders: Harmen Joosten, Maartje Groot, Pieter Burger, Luitje Burger en Maartje Zwaan. Buren en bekenden: Pieter Stam (40, bouwman), Jan Smit (28, dagloner), Cornelis Pijper (43, boer), Jan Mulder (23, boerenknecht), Pieter Smit (34, tapper), Jacob Burger (22, dagloner, zoon van Luitje Burger en broer van de andere bruidegom), Dirk Zwaan (40, dagloner, oom van Maartje Zwaan), en Simon Zwaan, boerenknecht, broer van Maartje Zwaan). Bij dit dubbele huwelijk waren dus 17 personen aanwezig (inclusief de bruidsparen). De aanwezigheid van een tapper als getuige en beste vriend van een van de bruidegommen doet vermoeden dat er een feest was na de huwelijksvoltrekking, maar zeker weten doen we dat niet. Helaas komen beide vrouwen jong te overlijden. En beide bruidegommen hertrouwen in 1834 en 1835 respectievelijk.
  • Kinderen van Jan Burger en Dirkje Joosten: Pieter (1828–1907), Herman (1830–1856). Pieter Burger trouwt en heeft 2 dochters, Herman overlijdt op 26-jarige leeftijd, ongetrouwd.

7. Joost Bart (1805–1805)

• Gedoopt: 15 juli 1805, Opperdoes, Overleed als baby

8. Joost Bart (1807–1832)

• Gedoopt: 14 juli 1807, Opperdoes
• Gesneuveld in 1832 bij het Beleg van Antwerpen

9. Jan Bart (1809–1833)

• Gedoopt: 8 november 1809, Opperdoes
• Overleden als krijgsgevangene in Saint-Omer, Frankrijk

10. Dirk Bart (1811–1890)

• Gedoopt: 11 december 1811, Opperdoes
• Huwelijk: 1832 met Trijntje Heertjes in Berkhout
  • (Volgt in hoofdstuk 6)

Hoofdstuk 6 – Dirk Bart (1811–1890): Overleven, doorgeven, en emigreren

Dirk Bart, geboren op 11 december 1811 in Opperdoes, was de jongste zoon van Harmen Joosten Bart en Maartje Klaas Groot. Hij groeide op in een groot, hecht gezin waarin het geloof en harde werk centraal stonden. Zijn kindertijd bracht hij door in een huis vol broers en zussen; zijn broers Joost en Jan waren slechts enkele jaren ouder en speelden een grote rol in zijn jeugd.

De familie kende in de jaren na 1829 zware verliezen. Dirk was pas 17 jaar oud toen zijn vader overleed. Daarna volgden de overlijdens van zijn zus Aaltje (1830), broer Klaas (1831), en zus Dirkje (1832). Mogelijk vielen zij ten prooi aan de cholera-epidemieën die in die jaren Nederland teisterden.

Nog tragischer was het lot van zijn broers Joost en Jan, die rond 1832 vertrokken om te vechten in de oorlog tegen België. Beïnvloed door hun betrokkenheid bij de Masereeuwers, een religieuze sekte ontstaan in Opperdoes, sloten ze zich aan bij het leger. Joost sneuvelde tijdens het Beleg van Antwerpen, Jan overleed als krijgsgevangene in Saint-Omer in Noord-Frankrijk.

Na deze tragische jaren verlieten de overlevende kinderen het ouderlijk huis. Dirks broer Pieter werd molenaar in Schellinkhout, en Dirk zelf vestigde zich in Berkhout. Hun moeder bleef in Opperdoes, waar ze sin de buurt woonde van haar schoonzoon Jan Burger en twee kleinkinderen.

Een nieuw begin in Berkhout

Op 2 mei 1832 trouwde Dirk Bart in Berkhout met Trijntje Heertjes, dochter van een lokale familie. Hun officiële kerkelijk huwelijk vond plaats op 27 oktober 1833, waarbij Dirk werd bijgestaan door zijn broer Pieter Bart (toen 34 jaar) en zwager Jan Burger (29 jaar). Trijntje werd begeleid door haar ooms Cornelis Heertjes en Reijer Vels.

Het jonge gezin woonde jarenlang in Berkhout, waar zij hun eerste kinderen kregen. In 1857 verhuisden Dirk en Trijntje naar de pas drooggelegde Haarlemmermeer, op zoek naar nieuwe kansen. Daar bouwden ze met hun gezin een bestaan op in de jonge poldergemeenschap.

Emigratie naar Amerika

In 1868, op 57-jarige leeftijd, waagde Dirk opnieuw een grote stap: samen met zijn vrouw en hun jongste kinderen Dieuwertje, Aaltje (Ellen) en Jan, emigreerde hij naar de Verenigde Staten. Ze vestigden zich in de staat Indiana, in de omgeving van Lafayette, waar ook andere Nederlandse families uit de regio West-Friesland zich hadden gevestigd.

Daar begon een nieuw hoofdstuk in de familiegeschiedenis Bart — een van aanpassing, pionieren en doorgeven aan volgende generaties.

Kinderen van Dirk Bart en Trijntje Heertjes

1. Pieter Bart (1836–1837)
   Geboren en overleden in Berkhout, slechts één jaar oud.
2. Aafje Bart (1837–1909)
   Geboren in Berkhout.
   Trouwde in 1861 met Pieter Plugboer, een schipper, in de Haarlemmermeer.
   Ze kregen meerdere kinderen, waaronder:
   • Trijntje Plugboer (1865–1892), Dirk Plugboer (1868–1889), torpedist bij het Korps Torpedisten; overleed op jonge leeftijd., Jan Plugboer (1872–1928), Pieter Plugboer (1876–1932). En meerdere jong overleden kinderen, waaronder een tweeling en een levenloos meisje in 1879.
3. Pieter Bart (1839–1906)
   Geboren in Berkhout.
   Trouwde met Lena de Winter. (Volgt in hoofdstuk 7)
4. Maartje Bart (1841–1865)
   Geboren in Berkhout.
   Trouwde in mei 1865 met Pieter de Ruiter in de Haarlemmermeer. Overleed zes maanden na haar huwelijk.
5. “Levenloos” Bart (1843)
   Geboren en overleden in 1843.
6. Dieuwertje Bart (1845–1880)
   Geboren in Berkhout.
   Trouwde met Cornelis van der Vlugt in 1866 in de Haarlemmermeer. Emigreerde in 1868 met haar ouders naar de Verenigde Staten.
7. Aaltje (Ellen) Bart (1847–1923)
   Geboren in Berkhout.
   Trouwde in 1873 in Lafayette, Indiana met Wybe Bergsma.
   Hun kinderen groeiden op in de omgeving van Chicago, waaronder:
   • Peter (1872–1940), Katherine (1876–1956), Richard (1878–1932), John (1881–1958), Jacob (1883–1912), Lillie (1887–1944), Martha (1890–1969)
8. Jan Bart (1849–1915)
   Geboren in Berkhout.
   Trouwde in 1874 in Tippecanoe County, Indiana met Maggie Huizinga.
   Hun kinderen:
   • Richard, Jessie, Kate, Mary, Henrietta, Anna, Martin, William, Ellen
     Opvallend is dat twee dochters, Jessie en Kate, beiden trouwden met mannen (neven met dezelfde naam) uit de Torrenga-familie uit Groningen.
9. Dirkje Bart (1850–1851)
   Overleed als baby.
10. “Levenloos” Bart (1851)
    Geboren en overleden in 1851.

---

Een leven vol verlies en veerkracht

Het leven van Dirk Bart stond in het teken van doorzetten, bouwen aan de toekomst en het telkens opnieuw beginnen na verlies. Als jongeman zag hij zijn familie uiteen vallen. Als volwassene bouwde hij opnieuw op in een andere provincie. En als oudere man zette hij nogmaals zijn leven op z’n kop door met zijn gezin de overtocht naar Amerika te maken.

Daar, in de jonge nederzettingen van Indiana, zou zijn nageslacht wortel schieten in een nieuwe wereld. De achternaam Bart werd een blijvend spoor van een West-Friese familie die meebewoog met de tijd — van polders tot prairie.

Hoofdstuk 7 – Pieter Bart (1839–1906): Boerenzoon in de polder

Pieter Bart, geboren op 14 oktober 1839 in Berkhout, was de zoon van Dirk Bart en Trijntje Heertjes. Als jonge jongen verhuisde hij met zijn ouders naar de pas drooggelegde Haarlemmermeer, waar een nieuw leven wachtte op de vruchtbare poldergrond. In een tijd waarin pioniersmentaliteit onmisbaar was, groeide Pieter op tot een man van het land – nuchter, standvastig en geworteld in de tradities van zijn West-Friese afkomst.

Op 28 december 1865 trouwde Pieter in de Haarlemmermeer met Lena de Winter, dochter van Jacob de Winter (zie ook de Winter Familie) en Adriaantje ’t Jong. Samen bouwden ze een gezin op dat zich over meerdere generaties zou uitbreiden in de polder.

---

Een groot gezin in de Haarlemmermeer

Pieter en Lena kregen dertien kinderen, waarvan er acht de volwassen leeftijd bereikten. Ze groeiden op in een eenvoudig, maar warm en arbeidzaam gezin waarin saamhorigheid en geloof een centrale rol speelden. Zoals bij veel families in die tijd, werd ook hun leven getekend door het verlies van jonge kinderen.

De overleden kinderen:

• Trijntje Bart (1866–1873) – overleed op 7-jarige leeftijd.
• Jacob Bart (1867–1867) – stierf als baby van vier maanden.
• Dirkje Bart (1870–1872) – overleed als dreumes, ruim 1 jaar oud.
• NN Bart (1872–1872) – levenloos geboren dochter.
• NN Bart (1886–1886) – levenloos geboren zoon.

Deze verliezen lieten ongetwijfeld diepe sporen na, maar het gezin bleef groeien en bloeien in de gemeenschap van de Haarlemmermeer. Pieter Bart en Lena de Winter hadden 8 kinderen die de volwassen leeftijd behaalden, 7 van hen trouwden.

De kinderen die volwassen werden

1. Adriaantje Bart (1868–1890)
   Trouwde op 18 december 1889 met Gijsbertus van Wieringen.
   Ze woonden naast haar ouders (huisnummers 3F en 4F). Adriaantje overleed slechts vier maanden na haar huwelijk, op 21-jarige leeftijd. Er waren geen kinderen uit dit huwelijk.
2. Trijntje Bart (1873–1944)
   Trouwde op 6 december 1893 met Willem Johannes Hobo.
   Kinderen: Antonia Catharina (1894–1975), Pieter (1895–1895), Lena (1896–?), Pieter (1898–1981)
3. Dirkje Bart (1875–1957)
   (Meer gegevens niet vermeld, vermoedelijk ongehuwd of huwelijk buiten de regio.)
4. Jacoba Bart (1877–1961)
   Trouwde op 24 april 1901 met Pieter Cornelis de Vette.
   Kinderen: Ariaantje Jacoba (1902–?), Pieter Teunis (1903–1987), Teuntje (1907–?), Lena Elisabeth (1908–1993)
5. Jan Bart (1880–1942)
   Trouwde op 19 augustus 1903 met Trijntje Bier.
   (Volgt in hoofdstuk 8)
6. Maartje Bart (1883–1956)
   Rond 1900 kreeg Maartje een dochter, Jaantje Bart, buiten het huwelijk. Volgens familieverhalen zou Maartje lastiggevallen zijn door een schoolmeester in Sloten. Jaantje werd liefdevol opgenomen in de familie.
   In 1904 trouwde Maartje met Hendrik van Vuren.
   Kinderen: Pieter (1905–?), Teunis (1906–), Jan (1908–), Cornelis (1909–), Levenloos meisje (1909), Lena Aartje (1923–1984), In 1909 kreeg Maartje een tweeling; het meisje werd dood geboren, haar zoontje Cornelis overleefde.
7. Lena Bart (1888–1945)
   Trouwde op 15 mei 1912 met Klaas Gales, zoon van Jan Gales en Cornelia Tromp. Ze bleven in de Haarlemmermeer wonen.
8. Jacob Bart (1890–1982)
   Trouwde op 1 september 1915 met Wilhelmina van der Pol.
   Jacob leefde tot op hoge leeftijd en maakte de overgang van boerenzoon naar 20e-eeuwse burger mee.

---

Een leven geworteld in de polder

Pieter Bart overleed op 4 februari 1906, 66 jaar oud. Zijn vrouw Lena de Winter zou hem overleven tot 1919. Hun leven speelde zich af in de context van een veranderend Nederland – van de pioniersjaren in de Haarlemmermeer tot de vroege industrialisatie van de 20e eeuw.

Met acht volwassen kinderen, tientallen kleinkinderen en een steeds verder vertakkende familie liet Pieter Bart een sterke erfenis achter: een naam, een werkethiek en een plek in de poldergeschiedenis.

Hoofdstuk 8 – Jan Bart (1880–1942): Vader van een nieuw tijdperk

Jan Bart, geboren op 28 augustus 1880 in de Haarlemmermeer, was de zoon van Pieter Bart en Lena de Winter. Hij groeide op in de jonge polder, waar het boerenleven werd gekenmerkt door hard werken, eenvoud en verbondenheid met de natuur. Zoals veel jonge mannen in de Haarlemmermeer vond Jan zijn toekomst op het land. In foto’s uit de jaren veertig zien we hem trots poserend met een van zijn paarden – symbool van zijn werk en zijn manier van leven.

Op 19 augustus 1903 trad Jan in het huwelijk met Trijntje Bier, dochter van Pieter Bier en Marijtje Smit. Trijntje kwam uit een gevestigde Haarlemmermeerse familie (zie Bier familie), en samen bouwden ze een groot gezin op.

Een groot gezin in een veranderende wereld

Jan en Trijntje kregen twaalf kinderen, waarvan er tien de volwassen leeftijd bereikten. Ze groeiden op in een periode van grote maatschappelijke verandering – van het agrarische Nederland aan het begin van de 20e eeuw tot de opkomst van industrie, luchtvaart en oorlogsdreiging. Ieder kind ging zijn of haar eigen weg, maar de banden met de familie bleven sterk.

Kinderen van Jan Bart en Trijntje Bier:

1. Marijtje (Marijtje) Bart (1904–1992)
   Trouwde op 12 maart 1930 met Pieter Hoogland, slager in Aalsmeer.
2. Pieter Bart (1905–1976)
   Trouwde op 15 februari 1939 met Geertje Hendrika van Geffen.
3. Leendert Bart (1906–1979)
   Trouwde op 6 september 1933 met Grietje Verhoeve.
   Leendert werd timmerman, een vakman die bekendstond om zijn precisie en rustige aard.
4. Klaas Bart (1907–1986)
   Bleef ongehuwd. Hij werkte later voor de KLM, een keuze die hem onderscheidde in een familie van boeren en ambachtslieden. Klaas zag de wereld van dichtbij, maar keerde altijd terug naar zijn Haarlemmermeerse wortels.
5. Cornelis Bart (1909–1909)
   Overleed op jonge leeftijd, slechts negen maanden oud.
6. Nelis Bart (1910–1941)
   Leed aan epilepsie en bleef ongehuwd. In een tijd waarin medische zorg nog beperkt was, betekende dit een zwaar leven. Hij overleed op 31-jarige leeftijd.
7. Maria Johanna (Marie) Bart (1911–1977)
   Trouwde op 8 februari 1935 met Jacobus Johannes Veldt.
8. Jacob Bart (1913–1970)
   Trouwde op 2 juni 1943 met Anthonia Catharina de Jong.
9. Dirk Bart (1915–1997)
   Trouwde op 20 december 1939 met Geziena Johanna van Duren.
   (Zijn verhaal volgt in hoofdstuk 9)
10. Willemina (Mien) Bart (1916–2010)
    Trouwde op 30 april 1941 met Pieter Gorthuis, bakker in Hoofddorp.
11. NN Bart (1919–1919)
    Een kindje dat levenloos werd geboren.
12. Jan Bart (1921–1935)
    Jan werd geboren met Down Syndroom. Hij overleed op 14-jarige leeftijd. In familieverhalen werd hij herinnerd als zachtaardig en geliefd.

---

Laatste jaren en nalatenschap

In de jaren voor zijn overlijden was Jan Bart nog steeds actief op het bedrijf. Hij teelde groenten en bracht die aan de markt in de Marnix Straat in Amsterdam. Rond 1940 werd hij gefotografeerd met een van zijn paarden – een beeld dat tot op heden voortleeft in de familie. Twee jaar later, in 1942, overleed Jan, 61 jaar oud. Trijntje Bier overleefde hem en bleef nog jaren het middelpunt van haar grote familie.

Hoofdstuk 9 – Dirk Bart (1915–1997): Een leven in de twintigste eeuw

Dirk Bart, geboren in 1915 in de Haarlemmermeer, was de zoon van Jan Bart en Trijntje Bier. Hij groeide op in een groot gezin, omringd door broers en zussen, in een tijd waarin Nederland nog grotendeels agrarisch was. Als jonge man maakte hij de crisistijd van de jaren dertig mee en beleefde hij de turbulente oorlogsjaren. Ondanks deze omstandigheden bouwde Dirk een leven op dat geworteld was in gezin, werk en doorzettingsvermogen. (Voor levensbeschrijving zie Dirk Bart 1915)

Op 20 december 1939 trouwde Dirk met Geziena Johanna van Duren, dochter van Willebrordus van Duren en Maria Magdalena van der Horst (zie Van Duren familie). Het huwelijk markeerde het begin van een nieuwe generatie binnen de familie Bart. Dirk en Geziena vormden een hecht gezin en kregen samen zeven kinderen.

Een bekende foto uit die tijd toont Dirk samen met zijn zus Mien Bart . Dirk en Mien scheelden maar een jaar en hadden hun hele leven een goede, nauwe band.

Kinderen van Dirk Bart en Geziena Johanna van Duren

1. Maria Magdalena (Riet) Bart
   Trouwde met Cornelis Duyster
   Kinderen: Ronald en Christa
2. Jan Bart
   Trouwde met Ali Volger
   Kinderen: Marc en Esther
3. Willem Bart
   Trouwde met Ellie Berkhout
   Kinderen: Carola en Erwin
4. Dirk Bart
   Trouwde met Alie de Jong
   Kinderen: Barbara, Claudia en Eric
5. Trijntje Christina (Ineke) Bart
   Trouwde met Piet Ganzinotti
   Kinderen: Marco en Caroline
6. Hans Bart
   Trouwde met Ada Rensink
   Kinderen: Tim en Patrick
7. Anneke Bart
   Anneke adopteerde twee kinderen: Durrell Love en LT Bart, en had een derde (onofficiële) zoon: Camoi Hood.

Een leven van stille kracht

Dirk Bart overleed in 1997, op 81-jarige leeftijd. Hij maakte bijna de hele twintigste eeuw mee: van de paard en wagen tot de komst van de auto, televisie, en zelfs het internet. Samen met Sien vormde hij een warme familiebasis, die zich uitstrekte tot ver buiten de poldergrenzen – met kleinkinderen verspreid over Nederland en daarbuiten. Zijn leven staat symbool voor een generatie die door oorlog, wederopbouw en modernisering werd gevormd.

[Persoonlijke informatie voor deze generatie zoals geboorte jaren, and verdere nazaten staan niet vermeld vanwege privacy redenen.]